Płyn hamulcowy – Dlaczego jego regularna wymiana jest kluczowa dla bezpieczeństwa na drodze?

Płyn hamulcowy to podstawowy element całego układu hamulcowego, odpowiadający za skuteczne hamowanie samochodu. Regularna wymiana płynu hamulcowego jest niezbędna dla utrzymania jego właściwości fizykochemicznych, co przekłada się na zachowanie wysokiego poziomu bezpieczeństwa na drodze. W artykule omówimy główne funkcje, za które odpowiada płyn hamulcowy, a także przedstawimy najczęstsze objawy jego zużycia i konsekwencje zaniedbania w kwestii regularnej wymiany płynu. 

Za co odpowiada płyn hamulcowy?

Głównym zadaniem płynu hamulcowego jest przeniesienie sił z pedału hamulca na klocki hamulcowe, zapewniając płynne i sprawne hamowanie samochodu w każdych warunkach oraz skracając czas reakcji hamulców. Ponadto płyn hamulcowy chroni poszczególne elementy układu hamulcowego przed wyciekami z gumowych przewodów i uszczelnień oraz zabezpiecza układ przed zniszczeniem i korozją, wydłużając jego żywotność. Płyn hamulcowy wspiera również pracę innych systemów, w tym ABS, ASR i ESP oraz systemu kontroli trakcji. 

Dlaczego regularna wymiana płynu hamulcowego jest tak ważna?

Płyn hamulcowy zapewnia prawidłowe działanie układu hamulcowego, wpływając równocześnie na zachowanie maksymalnego bezpieczeństwa podczas jazdy w każdych warunkach. Wraz z upływem czasu i eksploatacją samochodu, płyn hamulcowy traci swoje właściwości, głównie ze względu na higroskopijność, czyli pobieranie wilgoci z otoczenia. Takie zjawisko wpływa na zmianę składu płynu hamulcowego wraz z obniżeniem jego temperatury wrzenia. To niebezpieczna sytuacja, która może doprowadzić do znacznego zmniejszenia siły hamowania, a nawet do awarii układu hamulcowego i utraty kontroli nad pojazdem podczas nagłego i intensywnego hamowania. 

Poniżej prezentujemy minimalną temperaturę wrzenia dla nowego i zużytego (zawodnionego) płynu hamulcowego zgodnie z normą PN-C-40005 z podziałem na określone klasy:

• DOT 3 - płyny powstałe najczęściej na bazie eteru glikolu, w których przypadku minimalna temperatura wrzenia nowego płynu to 205°C, a zawodnionego to 140°C, odpowiedni do starszych samochodów.
• DOT 4 - to najpopularniejsze płyny wytwarzane na bazie eteru glikolu z domieszką estrów boranowych, które znajdują zastosowanie w samochodach wyposażonych w nowoczesne systemy wspomagania hamowania. Tutaj minimalna temperatura wrzenia nowego płynu to 230°C, a zawodnionego to 155°C.
• DOT 5.1 - to płyny najwyższej jakości, przeznaczone głównie do pojazdów o zwiększonej mocy silnika, w tym m.in. do samochodów sportowych i pracujących w ekstremalnych warunkach. Minimalna temperatura wrzenia „suchego” płynu to 260 °C, a zawodnionego to 180 °C.

Każdy producent samochodu określa klasę płynu hamulcowego oraz termin jego wymiany. I tymi danymi powinien głównie kierować się właściciel pojazdu. Należy jednak wspomnieć, że na okres wymiany płynu wpływają również dodatkowe czynniki, w tym warunki eksploatacji samochodu. Według ogólnie przyjętych zaleceń płyn hamulcowy powinien być wymieniany regularnie co 2-3 lata lub każdorazowo po przejechaniu około 40-60 tys. kilometrów. 

Najczęstsze objawy zużytego płynu hamulcowego to:

• niska skuteczność hamowania,
• wydłużony czas reakcji hamulców,
• miękki pedał hamulca,
• korozja elementów układu hamulcowego,
• problemy z ABS/ESP.

Poza całkowitą wymianą płynu hamulcowego ważna jest także stała kontrola jego poziomu w zbiorniku wyrównawczym. Jeśli stan płynu, mimo regularnego uzupełniania jest stale poniżej minimalnego poziomu, konieczne jest zdiagnozowanie przyczyny takiej sytuacji. Niski poziom płynu hamulcowego może być efektem m.in. powstałych wycieków w układzie lub znacznego zużycia klocków i tarcz hamulcowych. Podczas samodzielnej kontroli warto również przyjrzeć się barwie płynu, która powinna być bezbarwna lub żółta. Jeśli płyn hamulcowy jest koloru brązowego, świadczy to o zanieczyszczeniu i konieczności jego natychmiastowej wymiany.